Soldaat

Swart, Willem Elize

Service nummer

Overleden 1940-05-17

Leeftijd 20

Dutch Army - 16e en 35e Regiment Infanterie



Willem Elize Swart werd op 4 juli 1919 in Alkmaar geboren als zoon van Elize Swart en Elisabeth Willempje Weijnands. Willem had een broer en twee zussen, Pieter, Elisabeth en Wilhelmina.
Vader Swart overleed toen Willem 12 jaar oud was. Willem kon goed leren en behaalde na 6 klassen Lager Onderwijs zijn Mulo diploma A en vervolgens de 5 jarige HBS.
Op 24 oktober 1938 werd hij ingelijfd als gewoon dienstplichtig militair van de lichting 1939 uit Zuilen, bij het 16e Regiment Infanterie. In januari 1939 werd hij in opleiding genomen tot onderofficier maar de opleiding werd wegens omstandigheden niet afgerond.

Willem Swart  (foto: fam. de Groot)

Zijn detachement had zich in de nachtelijke- en vroege ochtenduren van de 10e mei 1940, geheel volgens plan, teruggetrokken vanuit het grensgebied. Onderweg wierpen zij versperringen op en voerden, van te voren geplande, vernielingen uit. Zo trachtten zij de opmars van de Duitsers zoveel mogelijk te bemoeilijken. Eenmaal in Zutphen aangekomen was hun opdracht om de rivier over te steken en zich aan de kant van de Hoven op te stellen.
De IJsselbrug was op 10 mei 1940 om 05:30 uur in de ochtend opgeblazen. Er waren een drietal oversteekplaatsen gecreëerd om de laatste Nederlandse troepen over te zetten. 
Het grootste gedeelte van het 2-16 Grens Bataljon zag kans de overkant te halen. 
Om 06:30 uur kregen zij de opdracht van kapitein Hubregtse om stelling achter de dijk te nemen vanwaar eventuele doorgedrongen tegenstanders teruggeworpen moesten worden. Samen met het 1-35 Infanterie Regiment gingen zij moedig de strijd aan met de Duitse tegenstanders. Maar de overmacht bleek te groot. En toen de belangrijkste kazematten aan het begin van de middag waren uitgeschakeld door voltreffers of gebrek aan munitie wisten de Duitsers met hun rubberboten de overkant van de rivier te bereiken. Een gedeelte van de Nederlandse soldaten zag kans zich terug te trekken richting Voorst. Anderen werden gevangen genomen of vochten door te het bittere einde. Het 2-16 Grens Bataljon verloor hierbij 5 man.


Bron: Nationaal Archief

Willem Swart raakte bij deze gevechten op 10 mei 1940 gewond en werd door de Duitsers gevangen genomen. Hij werd in eerste instantie in het RK Ziekenhuis aan de Martinetsingel in Zutphen behandeld maar werd door de Duitsers als krijgsgevangene op 14 mei overgebracht naar het reserve lazaret in Emmerich. Hier stierf hij 3 dagen later aan, zoals in zijn dossier vermeld staat, onvoldoende medische zorg.
Willem Elize Swart werd begraven op het ereveld van het Oude Algemene Kerkhof in Emmerich. 
In februari 1955 kreeg hij zijn definitieve rustplaats op het Nederlandse ereveld “Stoffelder Friedhof” in Düsseldorf, Vak D, Rij 10, graf 7


In het midden het graf van Willem Swart op de Nederlandse ere begraafplaats in Düsseldorf, Duitsland. (foto: Nationaal Archief)


In Utrecht wordt Willem Swart herdacht op het "Monument Voor Zuilense Gevallenen" (foto: BRBBL-Wikipedia)